Նորություններ » «Առանց ԼՂՀ-ի անմիջական մասնակցության ցանկացած գործընթաց խեղաթյուրված կլինի»

«Առանց ԼՂՀ-ի անմիջական մասնակցության ցանկացած գործընթաց խեղաթյուրված կլինի»

08.04.2016 | 01:00

ԽԱՉԱՏՈՒՐ ՔՈՔՈԲԵԼՅԱՆ
(«Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության նախագահ, ԱԺ պատգամավոր)

-Հրադադարին հաջորդել է բանակցային փուլը: Ինչպիսի՞ փաստաթուղթը կարող է ձեռնտու լինել հայկական կողմին:
-Անպատճառ ԼՂՀ-ն պետք է որպես կողմ հանդես գա, այլապես դա որևէ արժեք չի կարող ունենալ: ԼՂՀ-ի, որպես բանակցային լիիրավ կողմի, ներկայությունն ուղղակի պարտադիր է: Սա ոչ միայն հայկական կողմը, այլև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները, Ադրբեջանը պետք է կարևորեն: Առանց ԼՂՀ-ի անմիջական մասնակցության ցանկացած գործընթաց խեղաթյուրված կլինի: Եթե լինի նոր փաստաթուղթ, անպայման այնտեղ ներառված պետք է լինեն այն մեխանիզմները, որոնցով հնարավոր կլինի վերահսկել զինադադարը, որպեսզի հստակ երևա, թե որ կողմը ինչ քայլեր է ձեռնարկել: Այդ մեխանիզմներից կարող են լինել կրակի ուղղությունը գրանցող սարքերը: Կարծես այս անգամ մի կողմ է դրվելու 1994-ի զինադադարի պայմանագիրը, որն իրականում չաշխատեց էլ, քանի որ այն Ադրբեջանի համար ոչ էական փաստաթուղթ էր կամ, ավելի ճիշտ, թղթի կտոր, և Ադրբեջանն այս տարիներին շարունակ խախտել է այդ պայմանագիրը: Եթե վերահսկման մեխանիզմներ լինեն, զինադադարը խախտելու պարագայում Մինսկի խմբի, միջազգային կառույցների համար ակնհայտ կդառնա, որ Ադրբեջանն ագրեսոր է: Մենք պետք է նաև պահանջենք, որ այստեղ ԵԱՀԿ-ն ունենա մշտական դիտորդական առաքելություն, որպեսզի հստակ երևա` ով է խաղաղություն կամ պատերազմ ցանկանում, ով է նախահարձակ և սադրիչ գործողություններ իրականացնում: Մինսկի համանախագահներից երկուսը` ԱՄՆ-ը և Ռուսաստանը, նաև արբանյակային կապով դիտարկում անելու հնարավորություն ունեն, և հայկական կողմը պետք է պահանջի այդ օրերին նկարահանվածի տեսագրությունը, որից ամեն ինչ պարզ կդառնա, կապացուցվի, որ պատերազմի վերսկսման ողջ պատասխանատվությունը կրում է Ադրբեջանը:
-Այդ փաստաթղթում հնարավո՞ր է այնպիսի դրույթ ամրագրել, որը զինադադարը չխախտելու երաշխիք կլինի։
-Կարևորագույն խնդիրները միայն պայմանագրերով չեն լուծվում: Պետք է փորձել հասկանալ, թե զինադադարի խախտման պատճառը որն է, տարածաշրջանում անկայունություն ստեղծելու համար աշխարհաքաղաքական կենտրոններն ինչպիսի շարժառիթներ ունեն: Իհարկե, արդեն նշեցի, որ պայմանագրում կարող են հստակ նշվել մեխանիզմները, որոնք ցույց կտան, թե ով է խախտում զինադադարը, և խախտող կողմը կպատժվի: Անշուշտ, սա իր ազդեցությունը կունենա Ադրբեջանի վրա: Կարծում եմ, համապատասխան փաստաթուղթն ունենալուց հետո ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, միջազգային կառույցները պետք է Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառեն և արգելեն նրան զենք մատակարարել, քանզի Ադրբեջանի մեծ ծավալներով սպառազինումը խախտում է տարածաշրջանում ուժերի բալանսը:
-Դուք միջազգային հանրությունից, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբից պահանջում եք իրերը կոչել իրենց անուններով, բայց նրանք համառորեն Հայաստանն ու Ադրբեջանը նույն հարթության մեջ են դիտարկում` հավասարության նշան դնելով նրանց միջև:
-Եթե չլինեին հավասարության նշան դնող առ ոչինչ հայտարարություններն ու կոչերը, այսօրվա իրողությունները չէին լինի, այսինքն, կողմերի միջև հավասարության նշան դնող հայտարարությունները և ադրբեջանական ագրեսիան չդատապարտելը ևս նպաստեցին այս իրավիճակին: Մեր ռազմավարական գործընկեր Ռուսաստանը ևս մատը մատին չի տալիս, անգամ ԵԱՏՄ վարչապետերի խորհրդի Երևանում կայանալիք նիստն է տեղափոխվում Մոսկվա: Սա Հայաստանի հանդեպ ոչ ճիշտ, ռազմավարական գործընկերոջը ոչ հարիր պահվածք է և աջակցություն Ադրբեջանին: Ռուսաստանը, որպես Հայաստանի ռազմավարական գործընկեր, պարտավոր էր ժամ առաջ, ըստ պայմանագրային պարտավորությունների, դադարեցնել զենքի վաճառքը Ադրբեջանին և խզել այդ պայմանագրերը: Մյուս աշխարհաքաղաքական կենտրոնները ևս պարտավոր են հրաժարվել հավասարության նշաններից, պետք է հասցեական գնահատականներ հնչեցնեն և պատժամիջոցներ կիրառեն Ադրբեջանի հանդեպ, որն իր գործողություններով տարածաշրջանում խորացնում է անկայունությունը:
-Հայաստանի իշխանությունն այս ռազմական գործողություններից հետո աջակիցներ, դաշնակիցներ, բարեկամներ ընտրելու հարցում ինչպիսի՞ դասեր պիտի քաղի:
-Չէի ցանկանա ասել, որ Հայաստանը միջազգային հարթակում գրեթե միայնակ էր, քանի որ նաև արդարացի գնահատականներ հնչեցին: Մի բան հստակ է՝ մեր հասարակությունը շատ կարևոր հետևություններ արեց, լավ կլինի նաև իշխանությունները իմիտացիայից հրաժարվեն և հասկանան, որ ռազմավարական գործընկերները միայն հայտարարություններով չեն լինում: Որևէ մեկը թող չփորձի Հայաստանի և ԼՂՀ-ի անվտանգությունը տարանջատել, մենք փաստի առաջ կանգնեցինք, երբ մեր ռազմավարական գործընկեր Ռուսաստանը պարզապես չգործեց իր պարտավորություններին համահունչ, երբ, լինելով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկիր և ունենալով միջազգային պարտավորություններ՝ նպաստելու կողմերի միջև խաղաղության հաստատմանը, շարունակում էր բացառապես հարձակողական զինատեսակներ վաճառել մեր հակառակորդ Ադրբեջանին ու դա որակել զուտ բիզնես: Սրանից հետևություններ չանելը, այս ամենը չգիտակցելը քաղաքականապես ամենամեծ վտանգը կլինեն մեր անվտանգությանը և ինքնիշխանությանը: Բոլոր քաղաքական ուժերը ևս պետք է հետևություններ անեն: Սա մեր արժանապատվության խնդիրն է:

Զրուցեց
Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԸ

Դիտվել է՝ 1362